In veel organisaties hangen ze aan de muur. De kernwaarden. Drie of vier woorden die de identiteit van de organisatie beschrijven. En daar blijven ze dan vaak ook. Aan de muur. Het blijkt een uitdaging om de kernwaarden naar het volgende niveau te brengen en ze te verwerken in de dagelijkse werkzaamheden.
Laat je raken
Als je samenwerkt sta je meestal in de ‘doe-modus’ met elkaar en dan kan het best onwennig zijn om samen een laag dieper te gaan. In een workshop die ik onlangs gaf over kernwaarden in de praktijk gebruikte ik de Golden Circle van Simon Sinek om deze verdiepingsstap te zetten. De redenering van Sinek is dat de meeste mensen en organisaties van buiten naar binnen communiceren. Ze vertellen wat ze doen en hoe ze daar bijzonder in zijn. Sinek daagt ons uit om van binnenuit te beginnen en contact te maken met wat ons drijft, onze motivatie. De Why van de organisatie is de reden waarom de organisatie bestaat. (Als je het verhaal graag van hemzelf wilt horen kan dat hier ).
Weten wáárom je iets doet en dat aan anderen kunnen vertellen, laat mensen je boodschap niet alleen horen maar ook voelen. De Why raakt namelijk het domein van onze emoties in de hersenen, het limbisch systeem. En hoewel dat de biologische verklaring is zou ik willen stellen dat iemands waarom contact maakt met je hart in plaats van alleen met je ratio.
Wat betekent dat voor jou?
Hoe kom je nu verder dan alleen het kiezen van die 3 of 4 kernwaarden? Woorden hebben voor iedereen een andere betekenis. Daarom is het, zeker als de kernwaarden al bepaald zijn, belangrijk dat iedereen in de organisatie de gelegenheid krijgt om zelf te kunnen wegen en benoemen:
• Wat betekent de waarde voor mij?
• Welk beeld of verhaal zie ik erbij?
• Waarom is dit zo belangrijk voor me?
• Waarom nog meer?
• Wat doe ik als deze waarde er niet meer is?
De kans is groot dat mensen nog nooit echt de tijd hebben genomen (of gekregen) om hier bij stil te staan en dus tot nieuwe en verrassende inzichten komen in een werkvorm. Je kunt pas de verbinding gaan maken tussen de kernwaarden en je dagelijkse werk als je weet wat een waarde voor jou persoonlijk betekent en waarom dat zo is.
‘Nooit geweten dat je dat zo ziet’
Delen met je collega’s wat voor jou belangrijk is en hoe jij de kernwaarden (in de toekomst) terug ziet komen in de organisatie is best spannend, maar voelt als ‘de goede kant op’ werken. En terugkrijgen van je collega’s hoe zij jouw bijdrage aan de kernwaarden ervaren is vaak een echte eye-opener en daardoor een verrijking voor de samenwerking en de verbinding in het team. Mensen krijgen de mogelijkheid om op een nieuwe manier naar zichzelf, hun communicatie en hun gedrag te kijken.
Je (opnieuw) verbinden met je drijfveren maakt dat je weer weet waarom je iets doet. Dit inzicht geeft je de mogelijkheid om te werken vanuit wat jou energie en voldoening geeft in plaats van te werken omdat dat nou eenmaal moet. En met de laatste cijfers over verzuim en burn-out in ons achterhoofd weten we allemaal waarom dát belangrijk is.
De details doen ertoe
Met alleen een heldere betekenis ben je er nog niet. Uiteindelijk wil je de waarden concreet maken en leven. De praktische invulling van de Hoe en de Wat kan bewust maar ook organisch ontstaan. Zo kun je bijvoorbeeld samen met je team omschrijven welke houding en welk gedrag de kernwaarden ondersteunen of juist ondermijnen. Je kunt je er samen met je teamleden ook bewust van worden dat bepaalde werkwijzen of gewoonten binnen de organisatie al in lijn met de kernwaarden zijn.
Verzorg ze met aandacht
Hoe je het ook wendt of keert: Als je de vruchten wilt plukken van kernwaarden dan lukt dat alleen als je ze aandacht en een prominente plek geeft. Geef ze betekenis, deel die met elkaar, integreer ze in het dagelijkse werk en blijf jezelf en elkaar bevragen of jullie wat en hoe nog steeds dienend is aan jullie waarom. Zo bekrachtig je de uitgangspunten van de organisatie steeds opnieuw en kun je uitdagingen samen het hoofd én het hart bieden.
En ja, het kost inderdaad tijd en misschien wat onwennigheid om zelfonderzoek te doen, écht naar elkaar te luisteren en te praten over waar je voor wilt staan. Maar als je bereid bent om die investering te doen, betaalt zich dat dubbel en dwars uit in focus, richting, positiviteit en verbinding in je team. Om nog maar niet te spreken over de transparantie die je uitstraalt in je gedrag en communicatie naar klanten, opdrachtgevers en andere betrokkenen.
