Aan inzet en kennis ontbreekt het meestal niet bij de mensen die bij mij aankloppen voor begeleiding. Het zijn stuk voor stuk professionals die goed zijn in hun vak, weten waar ze het over hebben en hard werken de normaalste zaak van de wereld vinden. En toch knaagt er iets. Er is een onbalans ontstaan in hun leven waar ze niet helemaal hun vinger op kunnen leggen. Eén ding is in ieder geval zeker, ze hebben geen goede energiebalans meer.
Ze merken bijvoorbeeld dat ze vaker moe zijn en wat lichamelijke klachten hebben. Ook zijn ze niet meer zo gemotiveerd en betrokken bij hun werk. Dat heeft ook weer effect op hun humeur en relaties met anderen. Op de laatste avond van het weekend zien ze geen week van nieuwe kansen en mogelijkheden maar vooral een hoge berg waar ze tegenop moeten ploeteren.
Daarnaast spreek ik ook mensen die iedere dag doen waar ze zelf voor hebben gekozen en dat leuk vinden. Ze zijn er succesvol mee, staan positief in het leven en hun werk geeft ze energie. Tenminste, op het eerste gezicht. Als we dan echt in gesprek gaan blijkt dat ze zich onvervuld voelen en het gevoel hebben dat wat ze iedere dag met zoveel energie doen niet is wat ze echt zouden kunnen of willen doen. Zeker voor mensen die er normaalgesproken lekker tegenaan gaan op het werk is het een rare gewaarwording om te merken dat het niet meer vanzelf gaat. Sterker nog, dat het ineens steeds meer moeite kost.
De verhalen die we onszelf vertellen
Als je tank vaker leeg dan vol is gaat er iets niet goed. Logisch, zul je zeggen, maar ik wil er duidelijk over zijn omdat ik merk dat mensen zichzelf vaak een ander verhaal vertellen: “Het is heel normaal dat ik er niet iedere dag zin in heb.” “Het is bijna weekend, dan ga ik weer leuke dingen doen.” “Ik mag niet klagen want ik heb tenminste een baan.” “Als ik met pensioen ben, ga ik echt genieten.” Enzovoort.
Met een positieve instelling houd je het natuurlijk lang vol, maar er moet wel balans zijn. Je werk (of welk ander aspect in je leven dan ook!) moet niet iets zijn wat je lijdzaam ondergaat. Gedurende je week wil je ook energie en enthousiasme kunnen bijtanken. Dat doe je door dingen te doen die je leuk vindt en waar je goed in bent. En die 2 gaan vaak hand in hand. Als je ergens passie voor hebt, ben je leergierig en dat maakt dan weer dat je er goed in wordt. Motivatie die van binnenuit komt (intrinsieke motivatie) zorgt ervoor dat je als vanzelf in beweging komt en ontwikkelt.
Hoe we de boel op scherp zetten
Er is niks vermoeiender dan een hart dat naar rechts wil, een hoofd dat naar links denkt en gedrag dat rechtdoor gaat. Dat voelt alsof je in verschillende richtingen getrokken wordt. In je lichaam lijkt dat ook letterlijk te gebeuren: de hele bliksemse boel komt onder spanning te staan. Hallo migraine, stijve nek en schouders, steen op je maag, hernia, enzovoort. Waar we naar op zoek zijn en misschien wel naar snakken is congruentie. Dit is balans, of zoals de Engelsen mooi zeggen alignment, tussen ons denken, voelen en gedrag. Congruentie betekent eigenlijk niks meer of minder dan: lekker in je vel zitten.
Hoe kun je dan die congruentie bereiken? Hoe kun je je energie en enthousiasme behouden en zelfs vergroten? Dat lukt door een mix van 3 belangrijke ingrediënten:
- weten wat je wilt (je missie)
- weten wie je bent en waar je als persoon voor staat (je identiteit)
- weten wat je kunt (je talenten en competenties)
Om tot deze inzichten te komen moet je vaak wel eerst wat werk verzetten. ‘Eigen-wijsheid’ ontstaat door de tijd te nemen om naar binnen te kijken en jezelf vragen te stellen. En ondanks dat je zelf een heel eind kunt komen vinden veel mensen het helpend om zich tijdens deze ontdekkingstocht te laten bevragen. Aan mij als begeleider in dit proces de taak om je daarbij de vragen te stellen die ertoe doen, zodat je kunt komen tot de inzichten en antwoorden die je eerder niet had. Het is eigenlijk ongelofelijk hoeveel je van jezelf kunt leren.
“We moeten door!”
Congruentie tussen hoofd, hart en handelen betekent dus ontspanning, enthousiasme en energie. Je vraagt je af waarom niet meer mensen hier actief iets mee doen.
Zeker omdat we allemaal weten wat er gebeurt als je dit deel van jezelf te lang negeert en verwaarloost. Ons lichaam geeft ons dan het laatste en grootste signaal dat het kan afgeven: de burn-out of bore-out. Als het zover komt hebben we niet meer zoveel te willen. Ons lichaam dwingt ons dan tot een totale reset.
Bij een burn-out of bore-out heb je helemaal geen energie meer. Je hebt lange tijd energie gebruikt die je helemaal niet had. Dat is zoiets als met een lege tank nog een rondje Nederland rijden. Puur op wilskracht. “Want we moeten door!” Kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat mensen die een burn-out krijgen te lang hebben gedaan:
- wat ze eigenlijk niet willen (missie)
- wat niet past bij wie ze zijn (identiteit)
- wat boven of onder hun kunnen ligt (competenties)
Gelukkig zie ik veel mensen die heel goed voelen dat er iets misgaat in hun energiebalans en die op tijd aan de bel trekken. Dat kost overigens vaak wel een hoop moeite en tijd, want hulp vragen is voor velen van ons nog steeds één van de moeilijkste dingen om te doen. Tijdens m’n kennismakingsgesprekken is dat dan ook altijd een moment om bij stil te staan. Als je hardop hebt uitgesproken dat je ergens moeite mee hebt en hulp wilt, valt er meestal al iets van de opgebouwde spanning weg.
Preventief handelen in plaats van curatief behandelen
Hulp vragen is stap 1 op de weg terug naar jezelf. De eerste stap naar opnieuw zelf de leiding nemen over je leven door de tijd te nemen om te lezen wat er nou eigenlijk in je gebruiksaanwijzing staat. Kortom, om te leren hoe jij werkt. Want als je al die energie die je in je hebt dan ergens in stopt, dan kan dat maar beter in de juiste dingen zijn. Leiderschap is in de spiegel kijken en erachter komen wat die juiste dingen dan zijn en daarmee:
- een richting bepalen voor jezelf
- en de moed vinden om de beslissingen te nemen die goed voor je zijn
Want moed heb je zeker nodig om de keuzes te maken die in lijn met je missie liggen. Misschien wil je wel ontslag nemen en gaan ondernemen of moet er iets veranderen in je relatie. Maar je kunt er bijvoorbeeld ook achter komen dat je je energie in je huidige baan of situatie op de verkeerde zaken hebt gericht. Alles kan en er is maar 1 zekerheid: je wilt en gaat dingen veranderen.
Klinkt mooi allemaal. Maar wat heb ik er nu precies aan?
- Als je een missie bepaalt voor jezelf heb je een doel en weet je waar je je energie wel en niet op wil richten. Dat maakt je effectief.
- Een persoonlijke missie geeft focus en daardoor kun je kansen beter herkennen en benutten.
- Als je weet waar je van bent en waar je naartoe gaat geeft dat houvast en perspectief. Júíst als je in een lastige periode of situatie terechtkomt.
- And last but not least: Als je weet wat je wilt en je gedrag daarop richt krijg je meer energie dan dat je weggeeft. En dat is dus altijd een volle tank.
Werken aan jezelf doe je in eerste instantie natuurlijk voor jezelf, want wie wil er nu niet lekker in z’n vel zitten? Maar uiteindelijk doe je het ook voor de mensen in je omgeving. Als jij congruent bent zie je dat terug in je communicatie en gedrag en dat heeft meteen een positief effect op je relaties met anderen.
Ik geloof en zie dat congruentie en een goede energiebalans voor iedereen bereikbaar zijn. Handel daarom preventief in plaats van je curatief te moeten laten behandelen en wacht niet tot je tank helemaal leeg is voordat je je gebruiksaanwijzing gaat lezen. Doe jezelf én je omgeving een groot plezier en leer van en over jezelf. Je zult er de rest van je leven profijt van hebben.